Međunarodni dan Roma obeležava se 8. aprila, nakon što je prvi put proglašen 1990. godine na Četvrtom svetskom kongresu Roma. Tokom Prvog Svetskog kongresa Roma 1971. godine u Londonu, za prvog predsednika izabran je Slobodan Berberski – Lale. Učesnici su doneli odluku da zamene korišćenje pojma Ciganin, koji se tada uveliko koristio u Evropi u negativnom kontekstu, sa reči Rom, koja na romskom znači čovek. Takođe je ustanovljen izgled romske zastave sa točkom u sredini, kao i himna Roma – Đelem, Đelem. Učesnici su bili Romi iz: Čehoslovačke, Nemačke, Velike Britanije, Jugoslavije, Finske, Francuske, Norveške, Mađarske, Irske i Španije. Međunarodni dan Roma je prilika da se slavi romska kultura, ali i da se takođe skrene pažnja na probleme, izazove, diskriminaciju i izolaciju koju svakodnevno trpi romska populacija. Procenjuje se da broj Roma u svetu varira između 10-12 miliona, od čega oko njih 6 miliona žive u Evropi i predstavljaju najveću etničku manjinu.
Romi se suočavaju sa višestrukom diskriminacijom – kako u zdravstvu, tako i u zapošljavanju, socijalnoj pomoći, školstvu. Neravnopravan položaj u društvu još više je narušen od trenutka proglašavanja pandemija COVID-19. Ni pandemije ni mere u vezi sa suzbijanjem pandemije ne utiču isto na sve građane. Ne utiču isto ni na različite ranjive grupe. Zabrane kretanja koje su povremeno trajale i po nekoliko dana pravdane su potrebom sprečavanja širenja bolesti COVID-19. Paradoksalno, u pojedinim neformalnim romskim naseljima upravo su zabrane kretanja sa sobom nosile dodatne zdravstvene rizike – jer je država previdela da u podstandardnim romskim naseljima ograničenje slobode kretanja znači ograničavanje pristupa vodi – što je ključno za prevenciju širenja zaraze.1.
Romske žene u našoj zemlji predstavljaju jednu od najranjivije društvenih grupa. Siromaštvo, nizak nivo obrazovanja, nedovoljno poznavanje jezika većinskog stanovništva, te diskriminacija i isključenost iz širih društvenih tokova, predstavljaju kontekst u kome žive Romkinje. Istraživanjima je dokazano da je prosečan životni vek Romkinja 25 godina manji od proseka u Srbiji.
1 A11- Ljudska prava u Srbiji tokom prvog talasa koronavirusa
